Βιταμίνες & Φροντίδα Εγκύου • Φροντίδα Εγκύου

Η εγκυμοσύνη αποτελεί μια ξεχωριστή περίοδο για τον οργανισμό της γυναίκας. Οι ανάγκες για βασικές βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία είναι αυξημένες και καθιστούν τα σωστά συμπληρώματα απαραίτητα για μια υγιή εγκυμοσύνη.

Αυτά είναι τα βασικότερα συστατικά που χρειάζεσαι στην εγκυμοσύνη:

Φολικό οξύ

Το φυλλικό οξύ είναι μια βιταμίνη του συμπλέγματος Β (Β9) που παίζει πολύ σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η επαρκής πρόσληψή του την περίοδο της κύησης προστατεύει τα μωρά από σοβαρές ανωμαλίες του νευρικού σωλήνα, του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού.

Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν είναι σε θέση να συνθέσει από μόνος του το φυλλικό οξύ, επομένως πρέπει να φροντίζουμε να λαμβάνουμε επαρκείς ποσότητες μέσω της διατροφής μας. Οι ενήλικες χρειάζονται κατά μέσο όρο 400 μικρογραμμάρια (mcg) φυλλικού οξέος την ημέρα.

Ψευδάργυρος

Ο ψευδάργυρος είναι ένα απαραίτητο μεταλλικό στοιχείο που εμπλέκονται στη ρύθμιση πολλών ενζύμων του ανθρώπινου σώματος. Έχει επίσης αντιοξειδωτική δράση και χρησιμοποιείται στα συμπληρώματα διατροφής που βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα. Υπάρχει σε δεκάδες πρωτεΐνες που καλούνται μεταλλοπρωτεΐνες μεταξύ των οποίων και στο ένζυμο δισμουτάση του υπεροξειδίου, ένα ενδογενές αντιοξειδωτικό που περιλαμβάνει τόσο ψευδάργυρο όσο και χαλκό.

Ο ψευδάργυρος είναι πανταχού παρόν στο ανθρώπινο σώμα. Αποτελεί το συνηθέστερο μέταλλο στον ενδοκυττάριο χώρο. Απορροφάται από τις τροφές μέσω του λεπτού εντέρου και στη συνέχεια μεταφέρεται στο αίμα με τη βοήθεια της αλβουμίνης και της α₂-μακροσφαιρίνης, αλλά μόνο το 0,1% της συνολικής περιεκτικότητας του ψευδαργύρου στο σώμα βρίσκεται στο αίμα. Το 95% του ψευδαργύρου είναι μέσα στα κύτταρα.

Χαλκός

Ο χαλκός συμμετέχει σε μία πληθώρα λειτουργιών του οργανισμού. Μερικές από αυτές είναι: η απορρόφηση του σιδήρου, η μεταφορά του οξυγόνου, ο σχηματισμός της αιμοσφαιρίνης και ο σχηματισμός συνδετικού ιστού. Συμβάλλει επίσης στη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος, στο σχηματισμό και τη συντήρηση της μυελίνης, στη διατήρηση της υγείας του ανοσοποιητικού και στην ανάπτυξη του εμβρύου στη μήτρα.

Οι γυναίκες που βρίσκονται στην εγκυμοσύνη ή θηλάζουν, πρέπει να λαμβάνουν παραπάνω, 1 mg ή 1,3 mg την ημέρα, αντίστοιχα.

Σίδηρος

Ο σίδηρος είναι ουσιώδης στην εγκυμοσύνη γιατί βοηθά τα ερυθρά αιμοσφαίρια να μεταφέρουν οξυγόνο στο σώμα και μέσω του πλακούντα, στο μωρό. Είναι σημαντική επίσης για την παραγωγή οστών, χόνδρων και άλλων συνδετικών ιστών. Πολλές γυναίκες δεν παίρνουν αρκετό σίδηρο στην εγκυμοσύνη (οι έγκυες χρειάζονται 27 mg σιδήρου την ημέρα, ενώ οι άλλες μόνο 18 mg).

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, το σώμα σας παράγει σχεδόν 50% περισσότερο αίμα από ότι συνήθως και αυτός είναι ο λόγος που χρειάζεστε επιπλέον αιμοσφαιρίνη και επομένως επιπλέον σίδηρο. Παράλληλα, καθώς το μωρό μεγαλώνει, η ανάγκη για περισσότερο σίδηρο αυξάνεται, ιδιαίτερα κατά το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο της κύησης. Η έλλειψη σιδήρου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης συνδέεται με διάφορες επιπλοκές της κύησης όπως πρόωρο τοκετό, χαμηλό βάρος μωρού, βρεφική θνησιμότητα κ.α .

Ο σίδηρος είναι απαραίτητος όχι μόνο για την ομαλή πορεία της κύησης, αλλά και για να μην υπάρχουν κίνδυνοι για τη μητέρα κατά τη διάρκεια του τοκετού. Μια ενδεχόμενη αναιμία υπάρχει ο κίνδυνος να επιδεινωθεί σημαντικά στην περίπτωση που υπάρξει μεγάλη απώλεια αίματος στον τοκετό. Επιπλέον, η αναιμία μπορεί να επιβραδύνει τη διαδικασία ανάρρωσης του οργανισμού μετά τη γέννα.

Τέλος, λάβετε υπόψη ότι ένας υγιής οργανισμός θα χρειαστεί περίπου δύο χρόνια για να ανακτήσει τα αποθέματα σιδήρου που είχε πριν από τη διαδικασία της εγκυμοσύνης και του τοκετού. Σε κάθε περίπτωση, οι γυναικολόγοι συστήνουν τη συνέχιση της λήψης συμπληρώματος τουλάχιστον για 40 μέρες μετά τον τοκετό ή και μέχρι τη διακοπή του θηλασμού.

Ασβέστιο

Το ασβέστιο είναι το μεταλλικό στοιχείο που βρίσκεται σε μεγαλύτερη ποσότητα στον ανθρώπινο οργανισμό και αποτελεί βασικό συστατικό των οστών και των δοντιών μας. Το 90% του συνόλου του ασβεστίου που υπάρχει στο σώμα ενός ενηλίκου βρίσκεται στο σκελετό του, ποσοστό που αντιστοιχεί περίπου σε 1 έως 2 κιλά του σωματικού του βάρους. Εκτός από την υγεία των οστών και των δοντιών, το ασβέστιο συμμετέχει στη ρύθμιση της κυκλοφορίας του αίματος, της κίνησης των μυών και του καρδιακού ρυθμού.

Η ικανότητα του οργανισμού να το αποθηκεύει επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι η παρουσία της απαραίτητης ποσότητας του συγκεκριμένου μεταλλικού στοιχείου στο διαιτολόγιό μας, η ποιότητα συνολικά της διατροφής μας (για παράδειγμα, να είναι πλούσια σε βιταμίνη D και φώσφορο), αλλά και η σωματική άσκηση που συμβάλλει στην αύξηση της οστικής μάζας. Όσο είμαστε μικροί, η συγκέντρωσή του στα οστά αυξάνεται συνεχώς, μέχρι την ηλικία των 20-25 ετών, οπότε η σύνθεση του σκελετού μας σταθεροποιείται.

Στη συνέχεια, στο πέρασμα των χρόνων, η οστική μάζα υφίσταται μια αργή, σταδιακή μείωση κατά την οποία το ασβέστιο «χάνεται» με ρυθμό μεγαλύτερο απ’ ό,τι λαμβάνεται. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όσο μεγαλώνουμε ο σκελετός μας γίνεται πιο εύθραυστος και όταν πια φτάσουμε στην τρίτη ηλικία γινόμαστε πιο επιρρεπείς στα κατάγματα, ιδιαίτερα εάν στα νεανικά μας χρόνια η πρόσληψη ασβεστίου ήταν χαμηλότερη από την ενδεδειγμένη.

Σε ό,τι αφορά την υγεία των οστών, οι γυναίκες αποδεικνύονται ότι είναι πράγματι το ασθενές φύλο, καθώς εξαιτίας των ορμονικών αλλαγών που επιφέρει η εμμηνόπαυση, αυτή η φυσιολογική διαδικασία απώλειας οστικής μάζας γίνεται σε πολλές περιπτώσεις με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς. Γι’ αυτό και οι γιατροί συνιστούν στις γυναίκες άνω των 50 ετών να αυξήσουν την καθημερινή πρόσληψη ασβεστίου στα 1.200-1.500mg (από 800mg που θεωρούνται απαραίτητα σε μια πιο νέα γυναίκα).

Για εσάς και το μωρό σας

Η περίοδος της εγκυμοσύνης είναι από αυτές όπου οι ανάγκες σε ασβέστιο αυξάνονται κατακόρυφα, αφού πλέον δεν εξυπηρετούνται μόνο οι ανάγκες της μέλλουσας μητέρας αλλά και του εμβρύου. Για να εξασφαλιστεί η υγεία των οστών και των δοντιών του εμβρύου και αργότερα του μωρού, η μέλλουσα μητέρα θα πρέπει να λαμβάνει τουλάχιστον 1.000mg ασβεστίου, ιδιαίτερα κατά το τρίτο τρίμηνο αλλά και κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Ωστόσο, η φύση έχει προνοήσει ώστε σε αυτή τη φάση που ο οργανισμός χρειάζεται περισσότερο ασβέστιο η απορρόφησή του να αυξάνεται μέσω φυσιολογικών μηχανισμών.

Έτσι, ο πλακούντας παράγει έξτρα βιταμίνη D, η οποία είναι απαραίτητη για την αξιοποίηση του ασβεστίου, ενώ στη μεγαλύτερη απορρόφησή του συμβάλλει η δράση των οιστρογόνων και της προλακτίνης. Παράλληλα, η περιεκτικότητα σε μεταλλικά στοιχεία των οστών της μητέρας μειώνεται κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης, για να μπορέσει ο οργανισμός να εκμεταλλευτεί τα αποθέματά του για τις υπόλοιπες ανάγκες του. Έτσι, εάν η διατροφή της εγκύου είναι πλούσια σε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο, θα καταφέρει να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση.

Σε διαφορετική περίπτωση, όμως, το έμβρυο θα αναγκαστεί να «καταχραστεί» για τις ανάγκες του το ασβέστιο που ήδη υπάρχει στα οστά και στα δόντια της μαμάς του. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η γυναίκα στην περίοδο της εγκυμοσύνης είναι πιο ευάλωτη στις λοιμώξεις καθώς πέφτει η άμυνα του οργανισμού. Όπως αρρωσταίνει πιο εύκολα, έτσι πιο εύκολα θα ταλαιπωρηθεί από στοματίτιδα και ουλίτιδα. Κατά συνέπεια, θα έχει περισσότερη ευαισθησία στα ούλα της, κάτι που θα της προκαλεί πόνο.

Προσοχή κατά το θηλασμό

Αμέσως μετά τον τοκετό, το ασβέστιο παραμένει εξαιρετικά σημαντικό, ιδιαίτερα εάν σκοπεύετε να θηλάσετε. Ο κίνδυνος που ελλοχεύει όταν δεν υπάρχει επάρκεια αυτού του μεταλλικού στοιχείου στον οργανισμό της μητέρας δεν έχει να κάνει τόσο με την ποιότητα του γάλακτος που προσφέρεται στο μωρό, αλλά κυρίως με την εξάντληση των δικών της αποθεμάτων. Επιπλέον, οι μηχανισμοί που στην περίοδο της εγκυμοσύνης εξασφάλιζαν τη μέγιστη απορρόφηση του ασβεστίου παύουν πια να λειτουργούν, αφήνοντας τα οστά ακόμα πιο εκτεθειμένα σε μια στέρηση που αργά ή γρήγορα θα κάνει ορατές της συνέπειές της.

Τι είναι η οστεοπόρωση

Πρόκειται για μια χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών που πλήττει κατά κύριο λόγο τις γυναίκες -επειδή η πυκνότητα των οστών τους είναι μικρότερη σε σχέση με τους άντρες- και κυρίως κατά την εμμηνόπαυση. Προκαλείται από μια σταδιακή μείωση του ασβεστίου των οστών, που έχει ως αποτέλεσμα τα κόκαλα να γίνονται πιο εύθραυστα και λεπτά και να μειώνεται η ανθεκτικότητα και η ελαστικότητά τους. Έτσι, προκαλείται αυξανόμενος κίνδυνος κατάγματος (σπασίματος). Η πρόληψη της οστεοπόρωσης ξεκινάει ήδη από την παιδική ηλικία. Μέχρι και την εφηβεία ο οστικός ιστός σχηματίζεται με γρήγορους ρυθμούς, γι’ αυτό και η περίοδος αυτή είναι καθοριστική για την υγεία των οστών. Εκτός από τη σωστή διατροφή, που εξασφαλίζει τις απαραίτητες ποσότητες ασβεστίου, απαραίτητη είναι και η σωματική άσκηση που αυξάνει την οστική μάζα.

Πόσο ασβέστιο χρειάζομαι την ημέρα;

Βρέφη 600mg

1-6 ετών 800mg

7-10 ετών 1.000mg

11-17 ετών 1.200mg

18-29 ετών 1.000mg

Άντρες 30-59 ετών 800mg

Γυναίκες 30-49 ετών 800mg

Άντρες 60+ 1.000mg

Γυναίκες 50+ 1.200-1.500mg

Έγκυες και θηλάζουσες 1.200mg

Ιώδιο

Το ιώδιο είναι απαραίτητο για την ομαλή λειτουργία του θυροειδούς αδένα και κατ’ επέκταση για την φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου, ειδικά κατά τη νεογνική ηλικία. Για τον ίδιο λόγο, η έλλειψη ιωδίου ειδικά κατά τα πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης, μπορεί να επηρεάσει τις γνωστικές λειτουργίες του εμβρύου όπως η ακοή και η ομιλία. Πιο συγκεκριμένα, ήπια έλλειψη ιωδίου έχει συσχετιστεί με χαμηλότερο δείκτης ευφυίας σε παιδιά σχολικής ηλικίας ενώ σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε κρετινισμό (μη αναστρέψιμη εγκεφαλική βλάβη) στα νεογνά.

Καθότι κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης ο οργανισμός της εγκύου είναι υπεύθυνος για τη σύνθεση των ορμονών του θυροειδούς για το έμβρυο, η σύσταση για ημερήσια πρόσληψη ιωδίου αν είσαι έγκυος φτάνει τα 250μg, ενώ η σύσταση για μη-εγκύους είναι στα 150μg.

Κατά πολλούς, οι ανάγκες της εγκύου σε ιώδιο υποτιμούνται και το συμπλήρωμα των 150μg ημερησίως θα πρέπει να καθιερωθεί – ειδικά αφού οι συνήθεις πολυβιταμίνες δεν το περιλαμβάνουν.

Δυστυχώς, δεν υπάρχει ιδανική εξέταση για τα επίπεδα ιωδίου (η μέτρησή του στα ούρα μπορεί να έχει πολύ μεγάλες αποκλίσεις). Πρακτικά, καλό θα ήταν να συμβουλευτείς ένα Κλινικό διαιτολόγο ο οποίος θα είναι σε θέση να αναγνωρίσει με βάση το διατροφικό σου ιστορικό αν υπάρχει λόγος ανησυχίας.

Σημείωση: Δεδομένου ότι οι ανάγκες σε ιώδιο είναι ιδιαίτερα αυξημένες το πρώτο κυρίως τρίμηνο της εγκυμοσύνης ενώ ταυτόχρονα οι περισσότερες γυναίκες ανακαλύπτουν ότι είναι έγκυες στα μέσα αυτού του τριμήνου, είναι σημαντικό όλες οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας να φροντίζουν ώστε να λαμβάνουν ιώδιο.

Ωμέγα-3 (Ω3) Λιπαρά οξέα

Ωφέλιμα για τη μητέρα και το βρέφος

Η συμπληρωματική λήψη ωμέγα 3 λιπαρών οξέων, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, παρέχει σημαντικά οφέλη στην ανάπτυξη του βρέφους αλλά και στην μητέρα όπως θα δούμε παρακάτω.

Πιο συγκεκριμένα, επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η αυξημένη πρόσληψη DHA στην εγκυμοσύνη, παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και της όρασης στο βρέφος. Επιπρόσθετα, μελέτες με συμπληρωματική χορήγηση Ω3 με DHA κατά την κύηση και το θηλασμό, ανέφεραν σημαντική αύξηση και στην περίμετρο του κεφαλιού. Επίσης, οι γυναίκες που κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είχαν αυξημένα επίπεδα DHA στο αίμα, παρατηρήθηκε ότι τα μωρά τους εκδήλωναν καλύτερη ποιότητα στον ύπνο.

Το τελευταίο μαζί και με άλλα στοιχεία υποδηλώνουν ότι ικανοποιητικές λήψεις DHA στην εγκυμοσύνη παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του νευρικού συστήματος του βρέφους. Στοιχεία δείχνουν ότι ακόμη και πριν τη σύλληψη, επαρκείς λήψεις Ω3 συνδέονται με καλύτερη ανάπτυξη του εμβρύου και μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης πρόωρου τοκετού.

Τα Ω3 όμως είναι σημαντικά ακόμη και για την ίδια τη μητέρα. Μελέτες δείχνουν να βοηθούν στην καλή σωματική, αλλά και ψυχική, υγεία της μητέρας. Η κατάθλιψη που δημιουργείται σε πολλές γυναίκες μετά τη γέννα, συνδυάζεται με χαμηλά επίπεδα Ω3 λιπαρών οξέων.

Το ηλεκτρονικό φαρμακείο MyPharmacy.gr απαρτίζεται απο ενημερωμένο επιστημονικό προσωπικό, όπως, φαρμακοποιούς, διατροφολόγους, κλινικούς διαιτολόγους, βιοχημικούς, και μπορούν ανά πάσα στιγμή να απαντήσουν σε οποιοδήποτε ερώτημα σας.

Βιταμίνες εγκύου

Ωφέλιμα για τη μητέρα και το βρέφος